Uczcili pamięć mieszkańców w 81. rocznicę zbrodni hitlerowskiej w Czekaju

We wtorek, 8 września mieszkańcy Czekaja i zaproszeni goście uczcili pamięć rodaków zamordowanych przez niemieckiego okupanta 81 lat temu. Uroczystość wzbogaciły: reprezentacja Pododdziału Konnego Towarzystwa Byłych Żołnierzy i Przyjaciół 15. Pułku Ułanów Poznańskich oraz żołnierze 15. Batalionu 17-tej Wielkopolskiej Brygady Zmechanizowanej z Poznania.

Uroczystość rozpoczęła się o godzinie 17.00 polową mszą, odprawioną przy pomniku postawionym w Hołdzie Zamordowanym przez Żołnierzy Wehrmachtu Mieszkańcom wsi Gminy Uniejów. Ksiądz Infułat Andrzej Ziemieśkiewicz podczas kazania zwrócił się do zebranych, dziękując im za udział w obchodach – za oprawę, opiekę nad miejscem, w którym się znajdują, a przede wszystkim, za zachowanie i podtrzymywanie pamięci o poległych w czasie wojny mieszkańcach.

Po nabożeństwie, p. Tomasz Wójcik – historyk i regionalista, radny Rady Miejskiej w Uniejowie – przybliżył zebranym najnowsze wyniki swoich badań nad przebiegiem II wojny światowej na ziemi uniejowskiej. Padły nazwiska zbrodniarzy, nakreślony został okrutny los mieszkańców i sprawiedliwość dziejowa, która szybko dosięgła żołnierzy Wermachtu:

– Dokładnie 81 lat temu, w piątek 8 września, Niemcy w Czekaju zamordowali strzałami, bądź podpalając w stodole, 18 cywilów i zniszczyli większość zabudowań wsi – rozpoczął swoją relację radny Tomasz Wójcik. – Za zbrodnię wojenną – używam tego pojęcia świadomie, w kontekście praw człowieka oraz prawodawstwa ówczesnego i współczesnego – odpowiadają żołnierze niemieckiego 46. pułku piechoty z 30. Dywizji Piechoty. Dowódcą pułku był płk Walter Wittke. Przeprawę mostową obsadził 3 batalion mjr. Weichardta. W mieście i okolicy stały bataliony 1. (mjr Coep) i 2. (płk Bruns).

Niemcy dopuszczali się aktów terroru, zbrodni i wandalizmu, podpalali zabudowania, rabowali majątki, w swoim przekonaniu mszcząc się za udział „polskich partyzantów" w walkach. Żołnierze Wehrmachtu rozstrzeliwali cywilów w Uniejowie, a także w okolicznych wsiach, m.in.: w Sempółkach, Lipnicy, Grocholicach, Balinie, Józefowie, Szarowie, Niewieszu, Biernacicach, Bronówku, Krępie, Kościelnicy, Ostrowsku, Niemysłowie, Gibaszewie, Izabeli i innych miejscach.

– W leżącej w sąsiedztwie Czekaja Woli Przedmiejskiej, podwładni płk. Wittke rozstrzelali 18-stu miejscowych rolników, których zwłoki pochowano na miejscu egzekucji, a po 2 tygodniach przeniesiono na cmentarz w Uniejowie. Niedoświadczeni niemieccy żołnierze, skutecznie rozbici przez polską piechotę, strzelających cywilów skłonni byli widzieć niemal wszędzie, także i w niewielkich, bezbronnych i leżących poza rejonem bezpośrednich walk Czekaju i Woli Przedmiejskiej oraz wcześniej w Biernacicach, gdzie późnym wieczorem 7 września rozstrzelano 25 mężczyzn. Nazajutrz w Uniejowie, około godz. 19.30, kolumnę kilkudziesięciu mężczyzn – zarówno mieszkańców miasta, okolicznych wsi, jak i zatrzymanych uciekinierów – żołnierze 3. batalionu mjr. Weichardta popędzili do lasu w Wieleninie i najprawdopodobniej tam rozstrzelali – kontynuował relację historyk.

Zbrodnie dokonane przez Niemców na terenie gminy Uniejów w dn. 8 września miały charakter zaplanowanych na szczeblu armijnym i metodycznie realizowanych akcjami odwetowymi.

W ostatnim, pełnym powagi przemówieniu, p. Iwona Koperska, Przewodnicząca Sejmiku Województwa Łódzkiego skłoniła zebranych do głębokiej refleksji nad losem człowieka w obliczu wydarzeń wojennych.

Uroczysty Apel Poległych odczytał Michał Kluska z Reprezentacyjnego Oddziału Kawalerii Towarzystwa Byłych Żołnierzy i Przyjaciół 15. Pułku Ułanów Poznańskich.

Obchody patriotyczne w Czekaju zwieńczyło złożenie kwiatów. Wśród zgromadzonych tego dnia przy pomniku pamięci ofiar 8 września 1939 znaleźli się: przedstawiciele rodzin pomordowanych mieszkańców – Zofia Kotłowska, Janusz Kotłowski, Mirosław Fijałkowski; delegacja mieszkańców Czekaja z Panią Sołtys Anną Fijałkowską na czele, członkowie Społecznego Komitetu Budowy Pomnika w Hołdzie Zamordowanym Mieszkańcom Wsi Gminy Uniejów – Leonarda Czyżo i Ryszard Pietrucha. W imieniu Senatora RP Przemysława Błaszczyka – Aleksandra Dudkiewicz, Dyrektor Biura Senatorskiego; Iwona Koperska – Przewodnicząca Sejmiku Województwa Łódzkiego, Marcin Buchali – doradca Wojewody Łódzkiego Tobiasza Bocheńskiego; Małgorzata Komajda – Starosta Poddębicki wraz z członkami Zarządu – Beatą Przybylską i Piotrem Kozłowskim; ks. Infułat Andrzej Ziemieśkiewicz oraz Andrzej Walter – komendant honorowy Towarzystwa byłych Żołnierzy i Przyjaciół 15. Pułku Ułanów Poznańskich.

W dalszej kolejności wiązanki kwiatów złożyły: delegacje Szkół Podstawowych w Uniejowie, Wilamowie oraz Wieleninie; Urzędu Miasta w Uniejowie wraz z Burmistrzem Józefem Kaczmarkiem; delegacje Rady Miejskiej i Sołtysów gminy Uniejów, przedstawicielstwa: Związku Nauczycielstwa Polskiego, Przedszkola Miejskiego w Uniejowie, Towarzystwa Przyjaciół Uniejowa; Prezes Stowarzyszenia Rozwoju Spycimierza i Okolicy – Marianna Polasińska; delegacje: słuchaczy Uniwersytetu III Wieku w Uniejowie, Cechów Parafii Uniejów, Uniejowskiego Stowarzyszenia Aktywni, Gminnej Spółdzielni Samopomoc Chłopska, Gminnej Spółki Wodnej oraz Hufca ZHP Uniejów.

Jako ostatnie, wiązanki przy pomniku złożyły delegacje oraz Poczty Sztandarowe jednostek Ochotniczej Straży Pożarnej z: Felicjanowa, Biernacic, Wielenina, Czepowa, Spycimierza, Zaborowa, Rożniatowa i Uniejowa.

Organizatorzy obchodów składają podziękowania za udział w uroczystości: rodzinom i przedstawicielom rodzin, których bliscy zostali pomordowani we wrześniu 1939 roku, Reprezentacyjnemu Oddziałowi Konnemu Towarzystwa Byłych Żołnierzy i Przyjaciół 15. Pułku Ułanów Poznańskich, żołnierzom 15. Batalionu 17-tej Wielkopolskiej Brygady Zmechanizowanej z Poznania, księdzu proboszczowi Parafii Uniejów, pocztom sztandarowym, Orkiestrze Dętej ZHP-OSP Uniejów, młodzieży szkolnej, wszystkim gościom i delegacjom oraz mieszkańcom gminy Uniejów.

Szczególne podziękowania dla konferansjera: Roberta Palki – dyrektora Miejsko-Gminnego Ośrodka Kultury w Uniejowie oraz dla Marcina Jaśkiewicza, odpowiedzialnego za nagłośnienie.

źródło: UM Uniejów